Üreme sürecinin tıbbileştirilmesiyle birlikte yaygınlaşan sezaryeni ve Türkiye'deki durumunu konuşacağız bugün... Not: İçeriğin birtakım kısımlarında kaynak olarak Marie F. Mongan’ın HypnoBirthing: The Mongan Method kitabı kullanılmıştır.

Bin yıllar evvel anne adayları bebeklerini doğal ve sorunsuz bir biçimde doğuruyordu, hayatın tabiat ve anne üzerinden geldiğine inanılıyordu ve tabiat anaya bayanlara hayat verici gözüyle bakıldığından hürmet duyuluyordu.

İlah gözüyle bakılan bayanlar birebir vakitte büyüten, yetiştiren rolünü üstlendikleri; erkekler ise yiyecek bulmak ve mesken yapmakla sorumlu oldukları için roller eşit dağıtılmıştı.

Fakat milattan sonra ikinci yüzyılla birlikte ebelere ve doğuma yardımcı olan ‘şifacı’ bayanlara karşı bir küçümseme siyaseti oluştu ve bunu ‘her bayanın, bayan olduğu için utanç duyması’ gerektiği görüşü izledi.

Baştan çıkarıcı olarak görülen bayanların gebe kalmaları da cinsel isteklerine yenilme ve günaha girme olarak algılandığı için hak ettiğini bulması gayesiyle ebelik yasaklandı ve doğum yapan bayanlar yalnız bırakıldı.

Rönesansla birlikte öğrenme yine doğdu, bayana bakış karanlık zihinlerden kısmi olsa da kurtuldu lakin acıyı rahatlatacak rastgele bir uygulamada bulunulmasının Tanrı’yı gücendireceği inanışı hakim olduğundan zihniyet değişmedi.

Aristo ve Hipokrat, bayanların doğum sırasında gereksinim ve hislerinin karşılanması gerektiğine inanıyordu ve doğum yapan bayanın desteklenmesi gerektiğini savunuyordu. Rönesans’la birlikte bu niyet tekrar ortaya çıktı fakat 18. yüzyılda tabipler artık doğuma girseler bile bu husustaki isteklerini yitirmişlerdi.

Kraliçe Victoria’ya doğum sırasında o vakte kadar yasak olan kloroformun verilmesi anestezinin önünü açtı ve bu da beraberinde doğumun hastaneye taşınmasına neden oldu.

Zira anestezinin meskende uygulanması mümkün değildi. Standart hale gelen bu uygulamayla birlikte doğum tıbbi bir sürece dönüştü ve günümüze kadar uzanan bir ‘sektör’ haline geldi.

Pekala ya sezaryen doğum?

Julius Sezar’ın kesi aracılığıyla doğan birinci kişi olarak doğduğuna inanıldığı için onun ismiyle anılsa da tam olarak ne vakit kullanıldığı bilinmiyor. Çıkış noktası tartışmalara açık olsa da antik çağlarda annenin vefatına kesin gözüyle bakıldığı doğumlarda uygulandığı söyleniyor. Dünyada annenin ölmediği birinci sezaryen ise 1500’lü yıllarda bir tabibin eşine uyguladığı ameliyattı.

Anne ve bebek ölümlerinin azalmasıyla birlikte tanınan hale gelen sezaryen tekniği, anestezinin gelişmesiyle birlikte ağır olarak kullanılmaya başlandı lakin Türkiye’de iş farklı boyutlara geldi.

Neydi bu farklı boyutlar? Anne adayları gezegenlerin pozisyonu, burç seçimi, doğum günü ya da yıl dönümlerine getirme üzere sebeplerle doğumun vaktini belirlemeye başladılar. Doğum başlamadan, bebek şimdi hazır değilken başlayan bu süreç birtakım sıhhat meselelerini da beraberinde getirdi elbette ancak bahsimiz bu değil…

“Normal doğursaydın…”

Mecburî bir formda sezaryen olan pek çok bayan, kimseyi ilgilendirmemesine karşın “Normal mi, sezaryen mi?” sorusunun altında eziliyor. Sorular, yargılamalar, yorumlar alışılmış ki bitmiyor. Gebelikten kaynaklanan göbekten tutun da sütün gelip gelmemesine kadar her şeyin kabahati sezaryen olmaya bağlanıyor. Doğumu planlamasa, çocuk kendi isteğiyle gelse ya da aykırı bir halde problemli bir doğum olsa bile bayanlara yapılan sistematik tenkit bitmiyor.

Doğumun ya da gebeliğin kadınlığı tamamlayıcı bir yanı olmadığını düşününce, doğal ya da sezaryen yoluyla doğum yapmayı kadınlığın merkezine koymak ne kadar yanlışsız?

Gebeliğin ve doğum yapmanın ticarileştiğini doğal ki kabul ediyoruz. Bunun yalanlanacak bir yanı yok lakin bunun bayanlara yönelik bir öfkeye dönüşmesi, sezaryenle doğum yapanların ‘yarım kadın’ üzere hissettirilmesiyle meselelerimiz var.

En çok erkeklerin konuştuğu bu bahis kimseyi il-gi-len-dir-mez. Tıbbi bir gereklilikse sezaryen uygulanır, hiçbir bayan da bu nedenle suçlanamaz. Gereğince kamplaşmanın yaşandığı, anneliğin toplum baskısından kurtulamadığı, bayanların yersiz telaşlarla kuşatıldığı bu periyotta bayanlar olarak bir ortaya gelelim ve mümkünse birbirimizi yedirmeyelim. Kimse neden sezaryen usulüyle doğum yaptığını ya da doğumda yaşadığı komplikasyonları anlatmak zorunda değil!